Zes weetjes over (gevaarlijke) ketonen – diabetes
1 . WAT ZIJN KETONEN?
Ketonen zijn chemische stoffen die zich ophopen wanneer je lichaam vet begint te verbranden voor energie. De meest voorkomende oorzaak van ketonen bij diabetes is een tekort aan insuline. Met onvoldoende insuline bouwt de glucose zich op in de bloedbaan en geraakt die niet binnen in de cellen. De cellen verbranden dan vet in de plaats van glucose. Als gevolg dat ketonen in het bloed worden gevormd en zo uiteindelijk in de urine terechtkomen.
2 . WAAROM KUNNEN KETONEN GEVAARLIJK ZIJN?
Heb je last van ketonen dan heeft je lichaam meer insuline nodig. Controleer altijd je bloedsuikerspiegel om te weten hoeveel insuline je nodig hebt. Bouw je ketonen op, dan kan dit leiden tot diabetische ketoacidose (DKA). Symptomen van DKA zijn bijvoorbeeld misselijkheid, braken, buikpijn, snelle ademhaling, een rode huid en gebrek aan energie. Laat je dit niet behandelen kan dit leiden tot een ernstige en levensbedreigende coma of zelfs tot overlijden. Hoge niveaus van ketonen zijn giftig voor je lichaam en als je dit ervaart moet je zo snel mogelijk medische hulp inroepen.
3 . WANNEER EN HOE MOET JE KETONEN LATEN CHECKEN?
Er zijn verschillende manieren om ketonen te controleren, aan elke methode zijn voor- en nadelen. Het is belangrijk om te weten dat je ketonen altijd meet bij een bloedsuikerwaarde boven de 13 mmol/l, boven de 250 mg/dl, of als je ziek bent.
- Bloedketonmeter
Dit is de meest betrouwbare manier om ketonen te controleren. Deze bloedketonmeter meet de BHB (het belangrijkste keton dat in de DKA wordt gevonden). De manier om het te gebruiken is precies hetzelfde als de bloedglucosemeter, aangezien je een bloeddruppel gaat gebruiken.
- Ademketonmeter
Deze meter wordt gebruikt om aceton te meten, een type keton dat in de adem wordt aangetroffen. Het is een handige methode als je ketonen regelmatig wil controleren.
- Urineketonstrips
De minst betrouwbare manier, maar wel waardig om te vermelden zijn de ketonstrips. Hierbij wordt een urinestaal gebruikt om een bepaald keton te meten. Het nadeel van deze strips is de nauwkeurigheid. Het duurt langer voor ketonen om terecht te komen in de urine, maar ook hydratatie kan de resultaten beïnvloeden.
4 . KAN JE KETONEN KRIJGEN MET EEN TE HOGE BLOEDSUIKER?
Een hoge bloedsuikerspiegel is een typisch kenmerk bij ketonen. Ze geven aan dat je lichaam meer insuline nodigt heeft. Meestal als je lichaam dit meer nodig heeft gaat dit samen met een te hoge bloedsuiker. Ook als er een ziekte aanwezig is, maakt je lichaam hormonen vrij als reactie op stress. Deze hormonen zorgen voor een verhoogde bloedsuikerspiegel. Het is dus aangeraden om je ketonspiegel te testen tijdens ziekte.
5 . KAN JE KETONEN OPLOPEN MET EEN NORMALE OF LAGE BLOEDSUIKER?
Wanneer je bloedsuikerspiegel normaal of laag staat, kunnen ketonen ook aanwezig zijn. Deze worden soms ‘voedingsketonen’ of ‘verhongeringsketonen’ genoemd. Als je ziek bent of veel minder koolhydraten eet dan normaal, kan het gevolg zijn dat je lichaam vet gaat gebruiken voor suikers. Dit omdat er niet voldoende koolhydraten aanwezig zijn om te verbranden. Je bloedsuikerspiegel kan in dit geval normaal blijven of zelfs laag staan, maar je lichaam kan nog altijd ketonen produceren.
6 . WAT MOET JE DOEN ALS JE KETONEN HEBT?
Het is aanbevolen om elke 30 à 60 minuten een groot glas water te drinken om de ketonen te helpen wegspoelen. Onthoud wel dat de aanwezigheid van ketonen een teken is dat je lichaam meer insuline nodig heeft. Heb je last van ketonen en wil je zeker zijn, neem dan zeker contact op met je diabeteszorgverlener.